Paragrafen

De huidige projecten bieden nog mogelijkheden totdat voor de nieuwe locaties de plannen ontwikkeld zijn en daar kavels en daarmee woningen beschikbaar komen.
Grondexploitatieprojecten zullen altijd fluctueren met marktomstandigheden. De planning/prognoses van de grondexploitatieprojecten passen nog steeds goed bij de huidige woningmarkt. Er worden voldoende kavels verkocht, met name in de nieuwe projecten. Daarnaast nadert een aantal projecten de voltooiing. Zoals bij de vooruitblik al geschetst, is het voor de toekomst van belang om nieuwe locaties te ontwikkelen om aan de vraag te kunnen blijven voldoen. Sinds 2022 is de hypotheekrente voor alle looptijden snel gestegen. Eind 2024 is daar wat afvlakking en bij de kortere looptijden ook een daling zichtbaar. De invloed van die hogere hypotheekrente heeft in de afgelopen jaren niet tot een verandering van de woningmarkt geleid. De lichte daling van nu zal dat naar verwachting ook niet veroorzaken.

In 2024 is voor de kern Meerlo de grondexploitatie flexwonen uitgebreid met permanente woningbouw en vastgesteld en voor de kern Horst is de grondexploitatie Kabroekse Beek (OKC Weisterbeek en woningbouw) vastgesteld.

Voor woningbouw geldt als uitgangspunt dat gebouwd wordt naar behoefte in alle kernen van onze gemeente: de juiste woning op de juiste plek. Daarbij gaat extra aandacht uit naar de mogelijkheden voor starters, ouderen en alleenstaanden. Dat was, en is nu en ook voor de komende tijd ons doel.
Om sturing te geven, is aanvullend op het Masterplan Wonen, een doelgroepenverordening vastgesteld die gaat over de betaalbaarheid van nieuw te bouwen woningen. De ambitie om eind 2025 minimaal 1.000 woningen vergund te hebben, is met 922 vergunde woningen eind 2024, al bijna behaald.
Er is een uitgebreid woononderzoek gestart dat belangrijke input gaat leveren voor het nieuw op te stellen volkshuisvestingsprogramma dat de opvolger gaat worden van het Masterplan Wonen. Dit programma is een nadere uitwerking van de nog vast te stellen omgevingsvisie. In het programma wordt uitgewerkt aan welke opgaves we werken, welk woningbouwprogramma daarbij past en welke instrumenten we daarvoor gaan inzetten voor de periode 2026 – 2030. Aan het volkshuisvestingsprogramma zal een uitvoeringsagenda gekoppeld worden.
Ook streeft het college naar wijken die voldoende groen bevatten en daarmee hittestress en wateroverlast helpen verminderen. Daarnaast zetten we in op tijdelijke woningen voor de meest urgente woonvragen.

Elk dorp is in beeld wat betreft kansen, behoeften en ontwikkelingen op het gebied van woningbouw en maatschappelijke accommodaties.

Om voor de komende jaren voldoende mogelijkheden te hebben om in te kunnen spelen op de toekomstige woningvraag, wordt (actief) grond aangekocht op strategisch interessante locaties. Dit kunnen zowel inbreidings- als uitbreidingslocaties zijn. Met de actualisatie van de nota Grondbeleid worden kaders voor o.a. strategische verwervingen opgesteld. Deze nota is in maart 2025 vastgesteld door uw Raad.
Ontwikkeling van locaties zal passen bij de ingezette lijn uit het Masterplan Wonen en bij het vervolg daarop: het volkshuisvestingsprogramma. Voor diverse locaties is inmiddels planontwikkeling en naar verwachting zal in de loop van 2025/2026 voor enkele locaties besluitvorming volgen.

We hebben grondprijzen bepaald voor de verschillende categorieën die we onderscheiden en daarbinnen is een differentiatie naar type aangebracht. De grondprijzen voor wonen zijn voor 2025 gehandhaafd ten opzichte van 2024. Deze grondprijzen zijn vastgesteld in de grondprijsbrief 2025 (geldend per 1-1-2025).

Bij de jaarrekening 2024 worden de winst- en verliesnemingen geboekt. De verplichte invoering van de percentage of completion (POC-)methode leidt tot winstneming bij de jaarrekening conform deze methode (dit is toegelicht in de herzieningsrapportage 2018).

Door fluctuaties in projectverloop kan het voorkomen dat reeds genomen POC winsten op enig moment (gedeeltelijk) teruggeboekt worden naar de projecten vanuit de POC-reserve. In de projectenrapportage behorend bij de jaarrekening wordt dit dan toegelicht.

Verkenningen van toekomstige plannen voor met name inbreidingslocaties tonen aan dat dit in de meeste gevallen verliesgevende projecten zijn. Commercieel gezien zijn deze niet interessant en dat is de reden dat deze vaak niet van de grond komen als dit aan de markt wordt overgelaten. Omdat het gemeentelijk belang veeleer sociaal-maatschappelijk, ruimtelijk en/of volkshuisvestelijk van aard is, worden dergelijke ontwikkelingen wél verkend en indien mogelijk ook uitgevoerd. Verliezen die bij aanvang aangetoond worden, dienen afgedekt te worden bij besluitvorming. De daarvoor ingerichte Algemene Reserve Grondexploitaties (ARGE) wordt daar dan voor aangesproken. Zie verder bij de toelichting op die reserve voor meer informatie.

In onze gemeente zijn een aantal specifieke reserves ingesteld met raakvlakken met grondbeleid. We onderscheiden de volgende reserves:

POC reserve

Voor de genomen POC-winst is een afzonderlijke reserve ingesteld. Deze reserve rekent af naar de ARGE, op het moment dat de POC-winst dusdanig zeker is dat terugstorten naar het project niet meer aan de orde is. Dit ‘tussenstation’ zorgt ervoor dat winsten tijdig genomen kunnen worden volgens de nieuwe BBV-regels, maar dat de tussentijdse winsten nog ‘bewaard’ blijven totdat de risico’s voldoende weggenomen zijn.

Algemene reserve bouwgrondexploitatie

De algemene reserve bouwgrondexploitatie (ARGE) is bedoeld als financieel weerstandsvermogen voor het opvangen van onvoorziene tegenvallers in huidige en toekomstige bouwgrondexploitaties. De positieve en negatieve exploitatieresultaten van afgewikkelde plannen worden met de reserve verrekend.
Door de Raad zijn de grenzen van de ARGE vastgesteld, met een ondergrens van € 1,7 miljoen en een bovengrens van € 2,7 miljoen.

Reserve strategische aan- en verkopen

De Reserve strategische aan- en verkopen is bedoeld snel te kunnen handelen in geval een strategische aankoop aan de orde is én om eventuele afwaardering van panden/gronden te kunnen afdekken. Bij de nota Grondbeleid van maart 2025 is het plafond van deze reserve verhoogd naar € 3 miljoen.

Reserve bovenwijkse voorzieningen

De Reserve bovenwijkse voorzieningen dient ter realisatie van infrastructurele werken en voorzieningen in het openbaar gebied met een bestemmingsplan-overschrijdende betekenis. Het zijn voorzieningen waarvan het nut de grenzen van de nieuwe bebouwing overstijgt, zoals bijvoorbeeld rotondes of ontsluitingswegen.

Voor een nadere toelichting bij de algemene risico’s van de grondexploitatie wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen (onderdeel grondexploitaties algemeen).